ماموگرافی چیست؟ نحوه انجام آزمایش و تصویربرداری از پستان و سینه زنان + شرایط انجام آن؛ یکی از آزمایشاتی که برای بانوان مفید است، ماموگرافی (به فرانسوی معادل Mammographie است) یا پستان نگاری است. سینه نگاری یا همان تصویربرداری از سینه زنان روشی برای تشخیص به موقع سرطان سینه است.
یکی از دغدغه‌های عموم بانوانان سرزمینمان، سرطان پستان است که با گذر زمان جهت جلوگیری و تشخیص به موقع آن نیازمند یک سری آزمایشات هستیم که یکی از آن‌ها ماموگرافی است.
اگر بخواهیم به طور ساده ماموگرافی را تعریف کنیم باید بگوییم که یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان یا سینه زنان است که می‌تواند تا ده سال قبل از ابتلا به سرطان سینه، آن را نمایان کند.
حال ما در این مقاله به بررسی دقیق ماموگرافی (به انگلیسی معادل Mammography است) و روش انجام آزمایش آن و در نهایت فرد مناسب جهت پستان نگاری و شرایط انجام آن می‌پردازیم.
همچنین شما می‌توانید از طریق شماره تلفن 09105153061 و یا 02122784592 با دکتر مریم شریفی در ارتباط بوده و در این زمینه از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.
ماموگرافی چیست
ماموگرافی نوع خاصی از تصویربرداری از پستان است که در این روش با استفاده از اشعه ایکس با میزان انرژی و دوز کم می‌توان به تشخیص زودهنگام سرطان سینه اقدام کرد. این تشخیص 10 سال قبل از نمود پیدا کردن علائم سرطان در سینه، امکان پذیر است و به راحتی می‌توان سرطان سینه را درمان کرد.
ماموگرافی (Mammographie) می‌تواند در سه نوع ماموگرافی معمولی و دیجیتال و یا سه بعدی باشد. مدت‌ها است که از مامو گرافی برای تشخیص بیماری‌های سینه استفاده می‌شود اما در سال‌های اخیر با پیشرفت‌هایی که در صنایع و ابزارآلات پزشکی صورت گرفته است این آزمایش دقیق‌تر و کاربردی‌تر شده و می‌تواند با دقت بیشتری تشخیص را انجام دهد.
با این وجود هنوز این روش نمی‌تواند در تشخیص قطعی سرطان پستان موثر باشد. بدین منظور ابتدا بافت سینه توسط ماموگرافی بررسی می‌شود و در صورت وجود مورد مشکوک بافت برداری یا بیوپسی انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: علائم سرطان سینه زنان
انواع ماموگرافی سینه
ماموگرافی، یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی در پزشکی برای کشف زودهنگام سرطان پستان است. دو نوع اصلی ماموگرافی تحت عناوین ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی وجود دارد.
ماموگرافی غربالگری عمدتاً برای زنان بدون علائم یا نشانه‌های سرطان پستان استفاده می‌شود. هدف اصلی از این نوع ماموگرافی، کشف زودهنگام هرگونه ناهنجاری پستان است. زنان به طور معمول از سن 40 سالگی به بعد تشویق می‌شوند که سالی یک بار یا هر دو سال یک بار ماموگرافی غربالگری انجام دهند.
ماموگرافی تشخیصی زمانی استفاده می‌شود که یک زن علائم یا نشانه‌هایی از سرطان پستان داشته باشد یا در صورتی که نتایج ماموگرافی غربالگری قبلی غیرعادی باشد. این نوع ماموگرافی تصاویر دقیق‌تری از نواحی خاص پستان ارائه می‌دهد تا پزشک بتواند به بررسی دقیق‌تر ناحیه موردنظر بپردازد.
ماموگرافی‌ها به طور کلی به دو دسته ماموگرافی دیجیتال و ماموگرافی سه‌بعدی (توموسنتز پستان) تقسیم می‌شوند. ماموگرافی دیجیتال یک تصویر الکترونیکی از پستان تولید می‌کند که می‌تواند بر روی صفحه نمایش دیده و بررسی شود. این روش امکان افزایش وضوح تصویر و بهتر دیدن ناهنجاری‌ها را فراهم می‌آورد.
ماموگرافی سه‌بعدی یا توموسنتز پستان، تصاویر چندگانه‌ای از پستان از زوایای مختلف تولید می‌کند که سپس به کمک کامپیوتر ترکیب می‌شوند تا یک تصویر سه‌بعدی از پستان به دست آید. این روش، دقت تشخیص را افزایش داده و میزان نتایج مثبت کاذب را کاهش می‌دهد.
این دو نوع ماموگرافی (به انگلیسی: Mammography)، ابزارهای حیاتی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان هستند و می‌توانند نقش مهمی در افزایش احتمال درمان موفقیت‌آمیز و بقای بیماران ایفا کنند.
روش انجام تصویربرداری از سینه
در ماموگرافی، سینه میان دو صفحه موازی قرار می‌گیرد و با استفاده از اشعه ایکس تصویربرداری انجام می‌شود. این اشعه می‌تواند توده‌ها و یا بیماری‌های احتمالی بافت سینه را تشخیص دهد. این کار ممکن است کمی دردناک باشد.
این درد در افراد دارای پستان فیبروکیستیک بیشتر است. برای کاهش درد توصیه می‌شود پیش از انجام ماموگرافی از مصرف شکلات و قهوه خوداری کنید. چراکه این مواد غذایی دارای کافئین هستند و کافئین باعث التهاب و دردناک شدن سینه‌ها درست شبیه روزهای پیش از شروع قائدگی می‌شود.
همچنین مصرف کافئین پیش از ماموگرافی ممکن است دستگاه را دچار ابهام کند و احتمال خطا در جواب آزمایش را افزایش دهد. برای داشتن نتایج دقیق‌تر توصیه می‌شود از هیچ کرم و یا خوشبوکننده‌ای در نواحی سینه و حتی زیربغل خود استفاده نکنید. بهترین زمان برای انجام ماموگرافی حدود یک هفته پس از پایان عادت ماهیانه است.
آیا ممکن است ماموگرافی سینه سرطان زا باشد؟
برخی از افراد متعقدند که ماموگرافی باعث ایجاد سرطان می‌شود. این اعتقاد اشتباه است. زیرا اشعه‌ای که در هنگام ماموگرافی مورد استفاده قرار می‌گیرد، آن قدر ضعیف است که هیچ اثر سوئی بر روی فرد نخواهد گذاشت. حتی اگر خانم‌ها از 40 تا 90 سالگی هر سال اقدام به ماموگرافی کنند هم احتمال ابتلا به سرطان سینه اصلا وجود ندارد.
کاندیدای ماموگرافی سینه چه خانم هایی هستند؟
افرادی که برای ماموگرافی کاندید مناسبی هستند، عبارت‌اند از :
- خانم هایی که بالای 40 سال سن دارند.
- بیمارانی که دارای علائم سرطان سینه مانند عفونت، توده و مابقی علائم سرطان سینه هستند.
- در بیمارانی که علائم مشکوک در خصوص سرطان سینه یا کیست سینه را دارند، باید ماموگرافی انجام دهند.
همچنین در افرادی که نشانه‌های سرطان پستان را دارا نیستند نیز باید ماموگرافی را انجام دهند. زیرا این آزمایش سینه در زنان یک روش زودرس تشخیصی سرطان پستان است. ماموگرافی پایه در خانم‌های بین سن 35 تا 39 باید انجام شود. همچنین در خانم‌های بالای 50 سال باید سالی یکبار صورت گیرد.
آیا ماموگرافی یک روش درمانی است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت با این که ماموگرافی یک روش درمانی نیست ولی تاثیر زیادی در درمان دارد. احتمالا می‌دانید که تشخیص زود هنگام بسیاری از بیماری‌ها کمک بزرگی به درمان و جلوگیری از پیشروی بیماری است.
برای مثال اگر سرطان سینه زودتر تشخیص داده شود و درمان آغاز گردد می‌توان از آثار بعدی آن پیشگیری کرد. توصیه می‌شود زنان بالای 35 سال هر چند سال یکبار و زنان بالاتر از 40 سال، سالی یکبار ماموگرافی انجام دهند تا بیماری‌ها و اختلالات موجود در بافت سینه خود مطلع شوند.
همچنین در زنان و دخترانی که سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند باید از سنین 25 سالگی به بعد خودآزمایی و غربالگری پستان را انجام دهند. در این سنین انجام ماموگرافی توصیه نمی‌شود مگر به دستور پزشک باشد.
اطلاعات بیشتر درباره علت درد پستان
ماموگرافی سینه دارای پروتز
زنانی که افزایش سایز سینه با کمک جراحی پروتز داشته‌اند باید برای ماموگرافی به افراد متخصص مراجعه کنند تا با کنار زدن پروتز تصویربرداری دقیقی از بافت سینه انجام شود. همچنین احتمال پاره شده پروتز در فشار ناشی از صفحات ماموگرام وجود دارد. پس در این موارد مراقبت‌ها و اقدامات ویژه‌ای لازم است. پیش از انجام ماموگرافی باید از پاره نبودن پروتز نیز اطمینان حاصل کرد. همچنین انجام ماموگرافی در زنان شیرده توصیه نمی‌شود مگر در مواردی خاص که با تجویز پزشک باشد.
بیشتر بخوانید: پروتز سینه
چقدر احتمال خطا در جواب ماموگرافی وجود دارد؟
در برخی موارد ممکن است نتایج ماموگرافی دچار خطا باشد. برای مثال بافت سرطان را تشخیص ندهد و یا توده‌ای از بافت سالم سینه را به عنوان بافت سرطانی تشخیص دهد. در این موارد یا آزمایش دوباره انجام می‌شود و نتایج دقیق‌تری نشان خواهد داد و یا با روش‌های مکملی همچون سونوگرافی سینه و یا بافت برداری تشخیص قطعی داده خواهد شد. در برخی موارد نیز ممکن است خطا در شدت و نوع بیماری باشد.
شرایط انجام ماموگرافی
مسلما قبل از انجام آزمایش ماموگرافی سینه (تصویربرداری پستان در زنان) باید یک سری شرایط را در نظر بگیریم و در صورتی که شرایط نامبرده را داشتیم اقدام به انجام مامو گرافی سینه و پستان کنیم.
شرایط انجام مامو گرافی پستان و سینه در زنان به شرح زیر است.
- در صورتی که هر گونه علائم سرطان سینه را دارید، به جراح سینه مراجعه کنید. اگر سرطان سینه در اعضای درجه اول خانواده شما وجود دارد، قبل از انجام جراحی و یا هورمون درمانی، حتما به جراح سینه مراجعه و به پزشکتان اطلاع دهید.
- اگر خانمی در دوران بارداری خود به سرطان سینه مشکوک شد، حتما به پزشک خود اطلاع دهد.
- در صورتی که قبلا ماموگرافی انجام داده‌اید، حتما عکس‌ها را در هنگام مشاوره و ویزیت پزشک همراه داشته باشید.
- در روز انجام ماموگرافی از به همراه داشتن وسایل فلزی، از جمله طلا و جواهرات اجتناب کنید.
- در روز انجام ماموگرافی لباس راحت بپوشید.
- در روز انجام ماموگرافی، از پودر و یا کرم‌های مخصوص بدن اجتناب کنید زیرا ممکن است تشخیص به درستی انجام نشود.
کلام آخر
ماموگرافی، یک ابزار تشخیصی حیاتی برای کشف زودهنگام سرطان پستان است. این روش شامل دو نوع اصلی است: ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی. ماموگرافی غربالگری برای زنان بدون علائم و به طور منظم انجام می‌شود تا هرگونه ناهنجاری در مراحل ابتدایی شناسایی شود.
از سوی دیگر، ماموگرافی تشخیصی برای زنانی که دارای علائم مشکوک یا نتایج غربالگری غیرعادی هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین ماموگرافی‌ها به دو دسته دیجیتال و سه‌بعدی تقسیم می‌شوند.
ماموگرافی دیجیتال تصاویر الکترونیکی تولید می‌کند که بر روی صفحه نمایش دیده می‌شوند، در حالی که ماموگرافی سه‌بعدی تصاویر چندگانه‌ای از پستان از زوایای مختلف تولید می‌کند که به کمک کامپیوتر ترکیب می‌شوند تا یک تصویر سه‌بعدی ایجاد شود. تشخیص زودهنگام با استفاده از ماموگرافی می‌تواند به افزایش احتمال درمان موفقیت‌آمیز و بقای بیماران کمک کند.